Truyền thông là gì? Tất tần tất từ A-Z bạn cần biết

1. Truyền thông là gì?

Theo cuốn “Cơ sở lý luận Báo chí Truyền thông” của Đại học Quốc gia Hà Nội, truyền thông có nghĩa là một quá trình liên tục trao đổi hoặc chia sẻ thông tin, tình cảm, kĩ năng nhằm tạo sự liên kết lẫn nhau để dẫn tới sự thay đổi trong hành vi và nhận thức. Thuật ngữ truyền thông có nguồn gốc từ tiếng Latinh, “commune”. Từ này có nghĩa là chung hoặc cộng đồng, chỉ nội dung, cách thức, phương tiện để đạt đến sự hiểu biết lẫn nhau. 

Dưới đây là các chức năng chính của truyền thông:

1 - Chức năng thông tin:

• Truyền tải thông tin, kiến thức, sự kiện đến mọi người.
• Giúp mọi người cập nhật tin tức, hiểu biết về các vấn đề trong xã hội.
• Cung cấp cơ sở cho việc ra quyết định và hành động.

2 - Chức năng giáo dục:

• Nâng cao nhận thức, hiểu biết và kỹ năng cho mọi người.
• Góp phần vào quá trình giáo dục và đào tạo.
• Thúc đẩy sự phát triển của xã hội.

3 - Chức năng giải trí:

• Mang đến những giây phút thư giãn và vui vẻ cho mọi người.
• Giúp giải tỏa căng thẳng và áp lực.
• Nâng cao chất lượng cuộc sống.

4 - Chức năng kết nối:

• Giúp mọi người kết nối với nhau, chia sẻ thông tin và xây dựng mối quan hệ.
• Tạo dựng cộng đồng và thúc đẩy sự hợp tác.
• Góp phần củng cố sự đoàn kết trong xã hội.

5 - Chức năng ảnh hưởng:

• Thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi của mọi người.
• Thúc đẩy các giá trị và chuẩn mực xã hội.
• Góp phần giải quyết các vấn đề xã hội.

6 - Chức năng quảng cáo:

• Giới thiệu sản phẩm, dịch vụ và thương hiệu đến khách hàng tiềm năng.
• Thúc đẩy bán hàng và tăng doanh thu.
• Xây dựng thương hiệu và nâng cao uy tín của doanh nghiệp.

2. Yếu tố cơ bản của truyền thông

Có 4 yếu tố cơ bản để tạo nên quá trình truyền thông: 

• Nguồn (Source) hoặc Người cung cấp (Sender): Đó là yếu tố khởi sướng việc thực hiện truyền thông. Đó có thể là một cá nhân nói, viết,... về điều gì đó hoặc là một nhóm người, một tổ chức truyền thông như cơ quan đài phát thanh, truyền hình, báo chí, thông tấn,...
• Thông điệp (Message): Thông điệp có thể bằng tín hiệu, kí hiệu, mã số, bằng mực trên giấy, sóng trên không trung hoặc bằng bất cứ tín hiệu nào mà người ta có thể hiểu được. 
• Mạch truyền, kênh (Channel): Mạch truyền là cách thể hiện thông điệp để con người có thể nhìn thấy được qua các thể loại in hay hình ảnh trực quan, qua các phương tiện nghe,...
• Nơi tiếp nhận (Receiver): Đó là những người nghe, người xem, người giao tiếp. Hoặc có thể là một người, một nhóm, một đám đông thành viên của tổ chức hay của công chúng đông đảo. 

Từ những yếu tố cơ bản trên, đã có nhiều học thuyết về mô hình truyền thông. Dưới đây là mô hình Harold Laswell - một nhà chính trị học Hoa Kỳ nổi tiếng, đã được chấp nhận và phổ cập rộng rãi

3. Vai trò của truyền thông

Vai trò của truyền thông được thể hiện qua 3 khía cạnh sau: 

1 - Đối với chính quyền Nhà nước:

• Cung cấp thông tin: Truyền tải thông tin về các chính sách, chủ trương, đường lối của Nhà nước đến người dân.
• Giáo dục và tuyên truyền: Nâng cao nhận thức của người dân về các vấn đề xã hội, pháp luật, an ninh, quốc phòng,...
• Giám sát: Phản ánh ý kiến, nguyện vọng của người dân đến chính quyền, đồng thời giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước.
• Kết nối: Tạo kênh thông tin hai chiều giữa chính quyền và người dân, giúp tăng cường sự tin tưởng và đồng thuận xã hội.
• Quảng bá hình ảnh đất nước: Giới thiệu hình ảnh, văn hóa, con người Việt Nam ra thế giới, thu hút du lịch và đầu tư.

2 - Đối với công chúng:

• Cung cấp thông tin: Cập nhật tin tức, sự kiện trong nước và quốc tế, giúp người dân hiểu biết về các vấn đề xã hội.
• Giáo dục và đào tạo: Nâng cao kiến thức, kỹ năng và trình độ học vấn cho người dân.
• Giải trí: Mang đến những giây phút thư giãn và vui vẻ cho mọi người.
• Kết nối: Giúp mọi người kết nối với nhau, chia sẻ thông tin và xây dựng mối quan hệ.
• Bảo vệ quyền lợi: Phản ánh tiếng nói của người dân, bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của họ.

3 - Đối với các doanh nghiệp và nền kinh tế:

• Quảng bá sản phẩm và dịch vụ: Giới thiệu sản phẩm, dịch vụ đến khách hàng tiềm năng, thu hút khách hàng và tăng doanh thu.
• Xây dựng thương hiệu: Tạo dựng hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.
• Tăng cường cạnh tranh: Giúp doanh nghiệp cạnh tranh hiệu quả hơn trong môi trường kinh doanh đầy biến động.
• Thu hút đầu tư: Quảng bá môi trường đầu tư, thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước.
• Phát triển kinh tế: Góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo ra việc làm và nâng cao đời sống người dân.

4. Các phương tiện truyền thông phổ biến

Với sự phát triển của thời đại, ngày càng nhiều hình thức truyền thông ra đời. Vinalink sẽ giới thiệu đến bạn 7 phương tiện truyền thông phổ biến nhất hiện nay: 

4.1 Livestream

Livestream là hình thức phát trực tiếp video, âm thanh qua mạng internet, cho phép người xem tương tác với người phát sóng trong thời gian thực. Livestream có thể phát sóng sự kiện, chia sẻ kiến thức, bán hàng trực tuyến, giải trí,...

• Ưu điểm: Tính tương tác cao, tiếp cận lượng lớn người xem, chi phí thấp, thích hợp cho nhiều mục đích như quảng bá sản phẩm, chia sẻ kiến thức, giải trí,...
• Nhược điểm: Chất lượng video và âm thanh phụ thuộc vào kết nối internet, khó kiểm soát nội dung bình luận, cần đầu tư thiết bị và phần mềm.

4.2 Social Media 

Mạng xã hội là nền tảng trực tuyến kết nối mọi người, chia sẻ thông tin, hình ảnh, video. Quảng bá thương hiệu, kết nối khách hàng, chia sẻ tin tức, giải trí,... là những ứng dụng thường thấy trong cuộc sống của mạng xã hội.

• Ưu điểm: Tiếp cận rộng rãi, tương tác cao, chi phí thấp.
• Nhược điểm: Nhiều thông tin sai lệch, tin giả, có nguy cơ bị tấn công mạng.

4.3 Điện thoại 

Điện thoại là phương tiện liên lạc phổ biến cho phép thực hiện cuộc gọi thoại, nhắn tin và truy cập internet.

• Ưu điểm: Tiện lợi, di động, đa chức năng.
• Nhược điểm: Gây nghiện, ảnh hưởng sức khỏe, mất tập trung.

4.4 Truyền hình 

Truyền hình là phương tiện truyền thông đại chúng truyền tải thông tin, hình ảnh, âm thanh qua sóng vô tuyến. Ứng dụng của truyền hình trong cuộc sống rất đa dạng, chẳng hạn như phát sóng tin tức, phim ảnh, chương trình giải trí,...

• Ưu điểm: Tiếp cận rộng rãi, dễ tiếp nhận, phù hợp mọi lứa tuổi.
• Nhược điểm: Chi phí cao, ít tương tác, nội dung bị kiểm duyệt.

4.5 Diễn đàn 

Diễn đàn là một cộng đồng trực tuyến nơi mọi người có thể thảo luận về các chủ đề chung. Các thành viên có thể đăng bài, trả lời bài đăng và tham gia vào các cuộc trò chuyện với nhau. Diễn đàn thường có cấu trúc theo chủ đề, với các khu vực riêng dành cho các chủ đề khác nhau.

• Ưu điểm: Nguồn thông tin phong phú và đa dạng, cộng đồng tương tác và hỗ trợ lẫn nhau, có cơ hội học hỏi và trao đổi kinh nghiệm, nâng cao khả năng giao tiếp và tư duy phản biện.

• Nhược điểm: Có thể khó tìm kiếm thông tin cụ thể, chất lượng bài đăng không đồng đều, cần có thời gian để tham gia và xây dựng uy tín.

4.6 Blog

Blog là một trang web cá nhân nơi tác giả chia sẻ suy nghĩ, ý kiến ​​và kinh nghiệm của mình về một chủ đề cụ thể. Blog thường được cập nhật thường xuyên với các bài viết mới.

• Ưu điểm: Dễ dàng tạo và quản lý, kiểm soát nội dung và hình ảnh, kết nối với độc giả và xây dựng thương hiệu cá nhân, chia sẻ đam mê và kiến ​​thức với mọi người,...

• Nhược điểm: Có thể tốn thời gian và công sức để xây dựng lượng độc giả, cần có kỹ năng viết và chỉnh sửa cơ bản,...

4.7 Báo chí 

Báo chí là phương tiện truyền thông đại chúng cung cấp thông tin về các sự kiện và vấn đề trong xã hội. Báo chí có thể được trình bày dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm báo in, báo nói, báo hình và báo điện tử.

• Ưu điểm: Cung cấp thông tin nhanh chóng, giúp mọi người hiểu biết về các sự kiện và vấn đề trong xã hội.

• Nhược điểm: Thông tin sai lệch có thể gây ảnh hưởng đến dư luận, một số loại báo chí có thể thiếu tính chính xác và khách quan.

Mỗi phương tiện truyền thông đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Việc lựa chọn phương tiện phù hợp sẽ phụ thuộc vào mục đích sử dụng, đối tượng mục tiêu và ngân sách của bạn.

5. Tiêu chí lựa chọn kênh truyền thông

5.1. Mục tiêu truyền thông 

Để đạt được hiệu suất tối ưu trong chiến dịch truyền thông, việc chọn lựa kênh truyền thông phải được định hình chặt chẽ theo mục tiêu cụ thể của chiến dịch đó. Ví dụ, nếu ưu tiên là tăng cường nhận thức về thương hiệu, các phương tiện truyền thông truyền thống như báo chí, truyền hình và mạng xã hội có thể là lựa chọn thích hợp, nhấn mạnh vào sự đa dạng và tiếp cận rộng lớn của đối tượng mục tiêu.

Trong khi đó, nếu mục tiêu chính của chiến dịch là thúc đẩy doanh số bán hàng, việc tập trung vào các kênh truyền thông chuyên sâu như email marketing và quảng cáo trực tuyến sẽ mang lại kết quả hiệu quả hơn, tận dụng khả năng tương tác và theo dõi hiệu suất chi tiết của các chiến lược quảng cáo.

5.2. Đối tượng mục tiêu 

Để nâng cao hiệu suất truyền thông, doanh nghiệp cần lựa chọn kênh truyền thông phù hợp với đối tượng mục tiêu của mình. Ví dụ, nếu doanh nghiệp hướng đến giới trẻ, sự tận dụng các nền tảng mạng xã hội và YouTube là quan trọng để kết nối một cách hiệu quả. Ngược lại, nếu đối tượng mục tiêu là các doanh nghiệp, việc sử dụng các kênh như báo chí và tạp chí chuyên ngành có thể mang lại kết quả tích cực.

Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần xem xét những yếu tố khác như ngân sách, thời gian, và khả năng tiếp cận của từng kênh truyền thông. Điều này đặt ra những câu hỏi quan trọng như:

• Kênh truyền thông này có độ phủ rộng đối với đối tượng mục tiêu không? 
• Nó có khả năng tương tác với người dùng một cách tích cực hay không? 
• Chi phí sử dụng kênh này là bao nhiêu? 
• Kênh truyền thông này có thể giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu trong thời gian mong muốn không? 
• Khả năng đo lường hiệu suất của kênh truyền thông đó như thế nào?

Bằng cách cân nhắc kỹ lưỡng những yếu tố này, doanh nghiệp có thể chọn lựa kênh truyền thông tối ưu để đáp ứng mục tiêu của mình một cách hiệu quả và hiệu quả chi phí.

6. Các bước lập kế hoạch truyền thông hiệu quả

Lập kế hoạch truyền thông hiệu quả là một quá trình quan trọng giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu, đối tượng mục tiêu, thông điệp và kênh truyền thông phù hợp để đạt được mục tiêu marketing. Dưới đây là các bước cơ bản để lập kế hoạch truyền thông hiệu quả:

1 - Xác định mục tiêu: Xác định mục tiêu cụ thể, đo lường được, khả thi, thực tế và có thời hạn (SMART). Mục tiêu truyền thông cần phù hợp với mục tiêu kinh doanh chung của doanh nghiệp.

2 - Xác định đối tượng mục tiêu: Hiểu rõ đối tượng mục tiêu về nhân khẩu học, tâm lý, hành vi và nhu cầu. Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh để xác định điểm mạnh, điểm yếu và cách thức tiếp cận khách hàng.

3 - Xác định thông điệp truyền thông: Thông điệp cần rõ ràng, súc tích, dễ hiểu và phù hợp với đối tượng mục tiêu. Thông điệp cần truyền tải giá trị cốt lõi và lợi ích của sản phẩm/dịch vụ đến khách hàng.

4 - Lựa chọn kênh truyền thông: Lựa chọn kênh truyền thông phù hợp với đối tượng mục tiêu và ngân sách. Kết hợp đa dạng các kênh truyền thông để tăng hiệu quả tiếp cận khách hàng.

5 - Lập kế hoạch thực hiện: Xác định thời gian, ngân sách và các nguồn lực cần thiết cho từng hoạt động truyền thông. Lập lịch trình cụ thể cho từng hoạt động và phân công trách nhiệm cho từng cá nhân/bộ phận.

6 - Đo lường và đánh giá hiệu quả: Sử dụng các công cụ đo lường hiệu quả để theo dõi kết quả của các hoạt động truyền thông. Đánh giá hiệu quả dựa trên các mục tiêu đã đề ra và điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết.

Có thể nói, truyền thông là "xương sống" của mọi hoạt động, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, lan tỏa thông tin và tạo dựng thành công. Hiểu rõ về truyền thông sẽ giúp bạn tiếp cận, tác động và tạo dựng vị thế trong cuộc sống, công việc và cả kinh doanh. Nếu bạn đang tìm kiếm đối tác xây dựng kế hoạch truyền thông hiệu quả, hãy liên hệ với Vinalink để được tư vấn trực tiếp nhé!